533 099 673 - Wypożyczalnia dla dorosłych
537 932 935 - Karolina Ćwikła - DYREKTOR BIBLIOTEKI
  • Facebook Biblioteka Radzijów
  • BIP Biblioteka Radzijów
12.052020

„TYDZIEŃ BIBLIOTEK". Wielcy pisarze - polscy i zagraniczni - urodzeni w maju.

Władysław Reymont (właśc. Stanisław Władysław Rejment),  ur. 7 maja 1867 r. w Kobielach Wielkich w woj. łódzkim – polski pisarz, prozaik i nowelista, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1924 r. za powieść „Chłopi”. Urodził się w zdeklasowanej rodzinie szlacheckiej – jego ociec był wiejskim organistą. Początkowo rodzice pragnęli, aby syn poszedł w zawodowe ślady ojca, ale ostatecznie został wysłany do Warszawy, by terminować na mistrza krawieckiego. Młody Reymont pasjonował się literaturą i nie chciał zostać rzemieślnikiem. Opuścił dom i przyłączył się do objazdowej trupy teatralnej. W latach 1888–1893 dzięki protekcji ojca znalazł zatrudnienie jako niskiej rangi funkcjonariusz Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, pracując m.in. w Rogowie i Lipcach. W tym czasie zaczął pisać powieści, dramaty, opowiadania i wiersze. W 1892 r.  opublikował swoją pierwszą nowelę „Wigilia Bożego Narodzenia”.  Borykając się z problemami finansowymi wyjechał do Warszawy.  Jego reportaż „Pielgrzymka do Jasnej Góry” opublikowany w „Tygodniku Ilustrowanym” w 1994 r. otworzył przed nim drogę do kariery. W 1896 r. została wydana powieść „Komediantka”, w której wykorzystał swoje doświadczenia z pracy aktorskiej. Rok później dopisał do niej ciąg dalszy – powieść „Fermenty”. W 1899 r. Reymont wydał „Ziemię obiecaną” (przedstawił w niej panoramę robotniczej Łodzi w okresie rewolucji przemysłowej i dzikiego kapitalizmu), która przyniosła mu dużą popularność. W 1900 r. uległ wypadkowi kolejowemu i dzięki nieprawdziwej informacji o stanie zdrowia uzyskał wysokie odszkodowanie, co pomogło mu zdobyć niezależność finansową. W 1902 r. ożenił się z Aurelią Szabłowską z domu Schatzschnejder, po wcześniejszym unieważnienia jej poprzedniego małżeństwa. w latach 1902-1909 wydał cztery tomy swojego największego dzieła, powieści „Chłopi”. Za pierwowzór do powieści posłużyły mu  Lipce -wieś w Łowickiem, niedaleko których pracował jako dróżnik. Reymont tworzył również nowele, które wydał w kilkunastu tomach. Pisał również reportaże, z których sporą popularnością cieszył się utwór „Z ziemi chełmskiej”, opublikowany pierwotnie w 1909 r. w „Tygodniku Ilustrowanym”. Jego powieści stanowiły doskonały materiał filmowy, na podstawie „Ziemi obiecanej” powstały dwie ekranizacje – (1927) w reżyserii Aleksandra Hertza i w 1974 r. w reżyserii Andrzeja Wajdy oraz serial telewizyjny . Podobnie dwukrotnie sfilmowano „Chłopów”: w 1922 r. i w 1972 r. w reżyserii Jana Rybkowskiego. Powstał także serial telewizyjny. Trzecią powieścią, która doczekała się adaptacji filmowej była „Komediantka”. W 1924 r. Władysław Reymont wyróżniony został literacką Nagrodą Nobla za wybitny epos narodowy, powieść „Chłopi”. Z powodu ciężkiej choroby laureat nie mógł przybyć na uroczystość. (zm. 5 grudnia 1925 r. w Warszawie)


Bułat Okudżawa (Bułat Szałwowicz Okudżawa), ur. 9 maja 1924 r. w Moskwie – rosyjski bard, poeta, prozaik, kompozytor ballad, pieśni lirycznych i satyrycznych, dramaturg. Był wychowywany przez babkę, bo wcześnie stracił ojca, a matka skazana została na karę łagru.  W czasie II wojny światowej walczył na froncie. Po wojnie rozpoczął studia na Wydziale Filologicznym uniwersytetu w Tbilisi. W tym czasie zadebiutował na łamach gazety „Leninowski sztandar”. Po studiach pracował jako nauczyciel w wiejskiej szkole. W 1956 r. wrócił do Moskwy, gdzie zaczął śpiewać swoje wiersze, akompaniując sobie na gitarze. Jego twórczość drukowana była tylko w drugim obiegu. Nie mogąc mówić wprost o bieżących sprawach, pisał powieści historyczne, których romantyczni bohaterowi walczyli z tyranią – w ten sposób w przenośni mówił o sytuacji politycznej w ZSRR.  W poezji Okudżawy dominuje klimat zadumy, smutku, refleksji nad ludzkim losem. Poruszanymi tematami są wojna i dramat jednostki zmagającej się z życiem. Był blisko związany z Agnieszką Osiecką. W 1994 roku otrzymał rosyjską Nagrodę Bookera. (zm. 12 czerwca 1997 r. w Paryżu)


Halina Poświatowska, ur. 9 maja 1945 r. w Częstochowie – polska poetka.  Pod koniec wyzwalania Częstochowy jako noworodek była ukrywana przez rodziców w zimnej i wilgotnej piwnicy. Warunki te wpłynęły na nieodwracalne zmiany w jej zdrowiu – przyczyniły się do powstania poważnej wady serca.  Z tego powodu większość swojego życia spędziła w szpitalach i sanatoriach. Tam też poznała swojego przyszłego męża, Adolfa Ryszarda Poświatowskiego – także chorego na serce.  W 1954 r. wzięła z nim ślub, jednak po 2 latach, w wieku 21 lat została wdową. W 1958 r. przeszła operację serca w Stanach Zjednoczonych. W USA została przez kolejne lata, gdzie kształciła się w amerykańskich uczelniach, mimo początkowego braku znajomości jęz. angielskiego.  Po pewnym czasie zrezygnowała z możliwości studiów doktoranckich i wróciła do Polski, a przez ostanie lata swojego życia była związana z Krakowem. Jako poetka Poświatowska zadebiutowała w 1956 roku na łamach „Gazety Częstochowskiej”. Jej literackimi mentorami była Wisława Szymborska i Tadeusz Gierymski. W 1957 r. wydała pierwszy zbiór poezji „Hymn bałwochwalczy”, a w następnie kolejne tomy: „Dzień dzisiejszy” (1963), „Oda do rąk” (1966) i „Jeszcze jedno wspomnienie” (1968, pośmiertnie). W swych utworach poruszała temat miłości i śmierci, które się ze sobą przeplatały. Pisała też o swej kobiecości, o innych kobietach, np. kobietach – bohaterkach. Po jej śmierci odnaleziono wiele niepublikowanych liryków oraz inne utwory, np. bajkę dla dzieci. (zm. 11 października 1967 r. w Warszawie)


Papusza (właśc. Bronisława Wajs, z domu Zielińska), ur. 10 maja 1910 w Lublinie lub 17 sierpnia 1908  r. w Sitańcu) – polska poetka cygańska pisząca w języku romskim. Pochodziła z grupy etnicznej Polska Roma (polscy Romowie nizinni). Urodziła się i wychowała w taborze , który wędrował po Wołyniu, Podolu i Wileńszczyźnie. Jej składała się głównie z muzykantów, harfistów. Jeździli po miastach i wsiach, grali w karczmach, na jarmarkach i weselach. Była jedną z niewielu kobiet romskich, które samodzielnie nauczyły się pisać i czytać. Nigdy nie chodziła do szkoły. W wieku 16 lat została wydana za mąż za starszego o 24 lata harfiarza Dionizego Wajsa. W czasie II wojny światowej ukrywała się przed Niemcami w lasach Zachodniej Ukrainy. W 1950 r. zamieszkała w Żaganiu, w latach 1954-1981 w Gorzowie Wielkopolskim, a od 1981 r. na stałe osiadła w Inowrocławiu. Poezją zainteresowała się w 1949 r. , gdy do jej taboru dołączył pisarz Jerzy Ficowski – zafascynowany kulturą romską.  Jako pierwszy dostrzegł on wartość literacką pieśni tworzonych i wykonywanych przez Papuszę. Namówił ją do ich spisywania. Stał się tłumaczem jej twórczości – swe tłumaczenia przesłał Julianowi Tuwimowi, który przyczynił się do ich publikacji.  Zadebiutowała  w 1951 r. wierszem przetłumaczonym z języka romskiego w ”Nowej Kulturze”.  W 1956 r. opublikowała pierwszy tomik poezji „Pieśni Papuszy”. Inne zbiory jej poezji to „Pieśni mówione”, „Lesie, ojcze mój” i „Papusza, czyli wielka tajemnica. Wybór tekstów”. W swojej poezji opiewała losy swego narodu, wyrażała jego przyzwyczajenia, tęsknoty. W środowisku romskim spotykała się z niechęcią, ze względu na odstępstwo od tradycyjnej roli kobiety i z powodu zdrady plemiennych tajemnic (opisanych przez Ficowskiego w książce „Cyganie polscy”). Odrzucenie i szykany przyczyniły się do powstania choroby psychicznej.  Na podstawie jej biografii powstało kilka filmów, w tym w 2013 r. „Papusza” w reżyserii Krzysztofa Krauze. (zm. 8 lutego 1987 r. w Inowrocławiu)


Camilo José Cela, ur. 11 maja 1916 r. w Iria Flavia – pisarz i arystokrata hiszpański, członek tzw. Pokolenia 1950. Twórca stylu literackiego zwanego tremendyzmem (nawiązywał do tradycji hiszpańskiej makabreski XVI i XVII wieku). Prozaik, ale pisał tez wiersze i reportaże.  Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1989. Najważniejsze jego dzieła to: „Rodzina Pascala Duarte”, „Nowe przypadki Łazika z Tormesu”, „Podróż po Alkarii”, „Pierwsza podróż andaluzyjska”, „Ul”.( zm. 17 stycznia 2002 r. w Madrycie)


William P. Young, ur. 11 maja 1955 r. w Grande Prairie w prowincji Alberta, w zachodniej części Kanady- kanadyjski pisarz. Większą część pierwszej dekady swojego życia spędził w Papui Zachodniej, gdzie jego rodzice byli misjonarzami. Jego rodzina często zmieniała miejsca zamieszkania i jako dziecko uczęszczał do różnych szkół. Na studia teologiczne zarobił, pracując jako DJ, pracownik hotelu, ratownik wodny czy wędrowny aktor. Ukończył studia w Warner Pacific College w Portland i początkowo pragnął zostać duchownym. Zmienił jednak plany po założeniu własnej rodziny. Swoją debiutancką książkę, zatytułowaną „Chata”, napisał za namową żony i z myślą o swoich dzieciach. Miał jednak problemy ze znalezieniem wydawcy i postanowił ją opublikować samodzielnie. Książka stała się bestsellerem , sprzedała się w nakładzie przekraczającym 25 milionów egzemplarzy. W 2017 r. została zekranizowana. W 2012 i 2015 roku wydał kolejne dwie powieści, „Rozdroża” i „Ewę”.


Frank Baum, ur. 15 maja 1856 r. w Chittenango, stan Nowy Jork – amerykański pisarz, autor jednej z najpopularniejszych książek dla dzieci, „Czarnoksiężnika z Krainy Oz”. Od dzieciństwa fascynował się drukarstwem. Jego ojciec kupił mu tanią maszynę drukarską, więc razem ze swoim młodszym bratem, Harrym Clay Baumem stworzyli „The Rose Lawn Home Journal”. Czasopismo wydawała ich babcia. Do siedemnastego roku życia Baum zdołał założyć drugie amatorskie czasopismo, „The Stamp Collector”. W wieku młodzieńczym zainteresował się teatrem i sztuką. Został oszukany przez lokalna grupę teatralną, która obiecywała mu role i porzucił teatr. Jako 20-latek zajął się przez pewien czas hodowlą drobiu i wydawał handlowe czasopismo poświęcone tej branży. Wrócił jednak do teatru. Grał w przedstawieniach pod pseudonimem Louis F. Baum. W 1880 r. został zarządcą teatrów ojca. Napisał i zagrał we własnej sztuce „The Maid of Arran”, która odniosła sukces. Po slubie z Maud Gage przeniósł się do Południowej Dakoty., gdzie pracował w lokalnej gazecie. W 1891 r. przeniósł się do Chicago, gdzie pracował jako reporter oraz oddawał się pisarstwu. W 1900 r. napisał „Czarnoksiężnika z Krainy Oz”, a później 13 innych powieści opartych na miejscach i ludziach z Krainy Oz. Na kanwie książki powstało wiele filmów, fabularnych, seriali i animowanych, w różnych konwencjach, w tym musical z 1978 r. z Dianą Ross i Michaelem Jacksonem w rolach głównych. (zm. 6 maja 1919 r. w Hollywood)


Michaił Bułhakow, ur. 15 maja 1891 r.  w Kijowie – rosyjski pisarz i dramaturg. Twórca „ Mistrza i Małgorzaty”, jednego z najważniejszych dzieł XX w.  Urodził się w inteligenckiej rodzinie. W 1913 r. w czasie studiów ożenił się z Tatiana Łappą. Po ukończeniu medycyny na uniwersytecie w Kijowie w 1916 r. został zmobilizowany do wojska. W miejscowości Nikolskoje wraz z żona prowadził szpital . We wrześniu 1917 r. został przeniesiony do Wiaźmy, gdzie powstał jego pierwszy tekst literacki – autobiograficzne opowiadanie „Morfina”. Po powrocie do Kijowa otworzył praktykę lekarską jako wenerolog. W 1919 r. pracował nad „Zapiskami młodego lekarza”, które w latach 1925-27 ukazywały się na łamach prasy. W 1921 r. wraz z żoną przyjechał do Moskwy, gdzie pracował między innymi jako reporter, kronikarz, urzędnik oświatowy. Pisywał też felietony do różnych gazet. W 1922 r. zmarła jego matka, której pamięci poświęcił powieść „Biała gwardia”. Na jej bazie napisał dramat „Dni Turbinów”., który był wystawiany w Moskiewskim Teatrze Artystycznym.  Pisarz posiadał talent aktorski – zagrał w spektaklu „Klub Pickwicka” zastępując chorego aktora. W 1934 rozwiódł się z żoną i poślubił Lubow Jewgieniewną Biełoziorską, a w 1931 r. zawarł trzecie małżeństwo z Heleną Siergiejewną Szyłowską, która była pierwowzorem Małgorzaty z „Mistrza i Małgorzaty”.  Pierwsza wersja tej powieści powstała w 1928 r. i nosiła tytuł „Konsultant z kopytem”. Wersję tą jednak pisarz zniszczył i zaczął pisać od nowa.  Fabułę stanowią losy tytułowych bohaterów, mieszkających w Moskwie lat 30. XX w. W narrację została wpleciona  powieść historyczna o Poncjuszu Piłacie w wielowątkowym powiązaniu z wizytą Szatana w ateistycznym Związku Radzieckim. W maju 1938 r. ukończył szóstą wersję „Mistrza i Małgorzaty”, do której, zmagając się z ciężką chorobą nerek,  podyktował poprawki w 1940 r. Powieść została wydana w wersji ocenzurowanej w latach 1966-67, a w pełnej dopiero w 1973 r. Na jej podstawie powstało wiele adaptacji filmowych i teatralnych. W 2011 r. miał premierę film produkcji rosyjskiej (powstały w 1994 r.), który był w tamtych czasach najdroższą produkcją postradziecką. Inne utwory Bułhakowa to między innymi opowiadania: „Czerwona korona”, „Diaboliada”, „Psie serce” oraz sztuki: „Iwan Wasilijewicz”, „Mieszkanie Zojki”, „Adam i Ewa”. (zm. 10 marca 1940 r. w Moskwie)

Lokalizacja

Biblioteka